بسمه تعالی
سلام درست است که مسئله شطرنج ازمسائل احکام است آیا آیه یا روایتی داریم که غیر از مراجع و مجتهدین کسی درمسائل احکام بحث نکند ؟ وآیا مجتهد بودن به عنوان، و لحیۀ طویل است؟! اگر مقلدی یقین حاصل کرد مرجع تقلیدش درمسئله ای اشتباه کرده است حق ندارد درآن مسئله ازاوتقلید کند والاهمان تقلید کورکورانه است که مولوی می گوید:
خلق را تقلیدشان بر باد داد ای دوصد لعنت بر این تقلید باد
واما اختلافی که بین علما هست این است که آیا شطرنج ذاتش رجس وپلیدی وا زعمل شیطان است یا بازی با انها، نه در اصل حرمت، بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران درکتاب مکاسب محرمۀ خود که محرم الحرام سال 1381هجری قمری یعنی 48 سال قبل به چاپ رسیده مفصل بحث حرمت شطرنج را بیان کرده اند . در جلد 2 از صفحه 2تا صفحه 30 انجا می گویند : و در تعدادی از روایات نرد و شطرنج از مصادیق میسر شمرده شده و این مصداق بودن را بربازی با آن آلات حمل کنیم خلاف ظاهر روایات است پس حمل رجس و عمل شیطان در آیه بر نرد و شطرنج به اعتبار ذات اینها است زیرا همانگونه که صحیح است گفته شود شراب پلید وناپاک است صحیح است گفته شود شطرنج پلید و ناپاک است همچنانکه براین مطلب دلالت می کند امر به شستن دستی که شطرنج را جابجا می کند اگر چه این امراز باب استحباب باشد انتها کلام ایشان . سند این دلالت روایتی از ابی بصیر است که ما خود روایة را نقل می کنیم ولی ترجمه نمی کنیم چون طولانی می شود: و روایة ابی بصیرعن مستطرفات السرائرعن ابی عبدالله (ع) قال : بیع الشطرنج حرام و اکل ثمنه سحت و اتخاذها کفر واللعب بها شرک و السلام علی اللاهی بها معصیة کبیرة موبقة و الخائض فیها یده کاالخائص یده فی لحم الخنزیر لا صلوة له حتی یغسل یده کما یغسلها من مس لحم الخنزیر و الناظر الیها کالناظر فی فرج امه،و اللاهی بها و الناظر الیها فی حال ما یلهی بها ، و السلام علی اللاهی بها فی حالته تلک فی الاثم سواء الخ …. شاهد ما در این روایت الخائض فیها یده …..است یعنی کسی که دستش را به شطرنج آلوده کند مانند کسی است که دستش را به گوشت خوک آلوده کرده و او رانمازنیست تا اینکه دستش رابشوید همچنانکه دستش را از مس کردن گوشت خوک می شوید همان مکاسب محرمه جلد۲ صفحه 13بحار الانوار جلد 79 صفحه 234و این روایت بخصوص این فرازش دال بر آن است که شطرنج ذاتش پلید ی و نا پاکی است وعبارت دیگری هم دارند مبنی بر اینکه ذات این آلات پلیدی است و امر به اجتناب از ذات اینها می باشد که ما عین عبارت را نقل می کنیم : فان الظاهر منها ان نفس المذ کورات التی لا یجوز بیعها رجس من عمل الشیطان، فعلیه یکون الامر بالاجتناب عن الا لات ذواتها مقتض لحرمة الانتفاع بها انتفاعا مقصوداً متعارفاً ،ولاشبهة فی ان اللعب بها للتفریح و المغالبة من الانتفاعات المقصودة المتداولة، سیما لدی الامراء و خلفاء. و لیس الامر بالاجتناب مخصوصاً باللعب برهان ٍ، بل اعم منه سیما مع کیفیة تعبیر الایة الکریمةبانه رجس من عمل الشیطان .همان مکاسب محرمه صفحه 6. پس بنابراین شطرنج هرگز از آلت قمار بودن خارج نمی شود و حرمت خود را از دست نمی دهد،مثل اینکه نمک هرگز شوری خود را از دست نمی دهد چون ذات نمک همان شوری است. و در مقدمه هم بیان کردیم که احکام حیثیت صاحب و شارعش را دارد ومحکوم زمان و مکان وشرایطی واقع نمی شود و اختصاص به زمانی دون زمانی ندارد و اِلا لازم آید ناقص باشد در حالی که ما اثبات کردیم اکمل ادیان است به اینکه خاتم ادیان است . در خاتمه باید بگویم که هیچ مرجعی که جامع شرایط باشد فتوی به حلیّت شطرنج نداده و اگر کسی به حلیت آن فتوی دهد اجتهاد در مقابل نص است و باطل . چون آیات و روایات متعدده بر حرمت شطرنج صریحاً دلالت می کند همانطور که د رهمان کتاب مکاسب محرمه گفته اند : اگر آیات ، حرمت همه قمارها را شامل نشود نرد و شطرنج را یقینا در بر می گیرد و شامل می شود .
و السلام علی من اتبع الهدی
